Het hotspotplan faalt: er moet hard worden opgetreden tegen drugsbendes in Brussel

De golf van schietpartijen in Brussel toont aan dat het huidige hotspotplan om drugsgeweld aan te pakken faalt. Dit plan van Rudi Vervoort (PS), nog steeds minister-president tegen wil en dank, was gedoemd te mislukken wegens een gebrek aan leiderschap en visie. Het plan om veiligheid en preventie op een hopeloos versnipperde manier te combineren, werkt niet. Pas wanneer drugsbendes hun grip verliezen, kan er ruimte ontstaan voor een duurzame aanpak van verslaving en samenlevingsproblemen.

Een tweedelige aanpak: gebruikers vs bendes

De aanpak moet duidelijk onderscheid maken tussen twee groepen. Ten eerste zijn er de problematische druggebruikers. Voor hen is, zeker in combinatie met dakloosheid, medische begeleiding noodzakelijk. Problematische gebruikers moeten desnoods gedwongen in behandeling worden genomen. Een hedendaagse wet op landloperij moet de enorme overlast in Brussel straten en metrostations indijken.  De huidige aanpak met open spuitruimtes en een de facto gedoogbeleid door het parket, is contraproductief. Preventie werkt pas wanneer gebruikers perspectief krijgen op een beter leven.

Ten tweede moet voor drugsbendes de aanpak keihard en meedogenloos zijn. Deze criminele netwerken ondermijnen de veiligheid in wijken en maken grof winst met hun vergif op de kap van onze samenleving. Vooral de inzet van zeer jonge tieners als "expendables" — makkelijk vervangbare handlangers — is een moeilijk te bestrijden, maar onaanvaardbare praktijk. Deze jongeren moeten uit de greep van criminelen worden gehaald door hen actief kansen te bieden op een legitieme toekomst. Maar dat lukt alleen als de bazen eerst worden aangepakt.

Volle focus op repressie: geen halve maatregelen

De politiediensten moeten de volledige ruimte krijgen om met zware middelen drugsnetwerken op te rollen. Dit betekent:

• Permanente politieaanwezigheid: in alle probleemwijken moet de politie permanent aanwezig zijn.
• Structurele undercover- en opsporingsacties: om het midden- en topsegment van de drugsmarkt te ontmantelen.
• Versterkte financiële opsporing: Geldstromen van drugsgeld moeten worden getraceerd en volledig drooggelegd. Infiltratie van deze illegale gelden in de reguliere economie, zoals vastgoed en horeca, moet met harde hand worden verhinderd.
• Inbeslagname van vermogen: Ontneming van crimineel vermogen moet een prioriteit zijn, inclusief beslaglegging op luxewagens, vastgoed en rekeningen.
• Internationale samenwerking: Brussel is een draaischijf in de Europese drugshandel. Enkel samenwerking met buitenlandse politiediensten kan de netwerken effectief verzwakken.

Jongeren uit de criminele greep halen

Naast repressie moet er snel worden ingegrepen bij jongeren die als loopjongens worden ingezet. Deze jongeren worden vaak geronseld met beloften van snel geld, maar zijn volledig vervangbaar en nemen alle risico’s op zich. Hier ligt de verantwoordelijkheid niet alleen bij de politie, maar ook bij scholen, welzijnswerkers en jeugdinstellingen. Er moet een stevig mentorprogramma komen dat jongeren perspectief biedt op een legitieme carrière, weg van de straat.

De tijd van zachte heelmeesters is voorbij

Ondertussen ontvluchten Brusselaars letterlijk onze wijken op zoek naar een beter en veiliger leven, maar niemand grijpt in. De aanpak van drugsbendes in Brussel wordt niet alleen gehinderd door organisatorische problemen, maar ook door een gebrek aan leiderschap en de politieke stilstand die onze hoofdstad verlamt. De nieuwe federale regering toont in haar regeerakkoord duidelijk aan dat ze de problemen in Brussel erkent en wil aanpakken. Maar de vorming van een nieuwe Brusselse regering zit hopeloos geblokkeerd aan Franstalige zijde door de houding van de PS. Brussel heeft dringend een daadkrachtige regering met een minister-president nodig die de politieke moed toont om de greep van drugsnetwerken te doorbreken.

Mathias Vanden Borre